دانلود فور یو ،دانلود اهنگ جدید،دانلوداهنگ ایرانی
دانلود بروز ترین اهنگ ها خواننده های ایرانی و خارجی ودانلود اهنگ جدید،اهنگ جدید، اهنگ بروز،اهنگهای ایرانی،اهنگ جدید،سینما ،اهنگ ایرانیدانلود فور یو ،دانلود اهنگ جدید،دانلوداهنگ ایرانی
دانلود بروز ترین اهنگ ها خواننده های ایرانی و خارجی ودانلود اهنگ جدید،اهنگ جدید، اهنگ بروز،اهنگهای ایرانی،اهنگ جدید،سینما ،اهنگ ایرانیدانلود آهنگ جدید مهدی پوران به نام به فکر من نباش
دانلود آهنگ جدید و فوق العاده زیبای مهدی پوران به نام به فکر من نباش با دو کیفیت همراه با متن آهنگ ( ترانه : رامتین پایدار / آهنگ : مهدی پوران / سه تار : سعید فرازمند ) - ————————————– دانلود آهنگ با کیفیت ۳۲۰ Mehdi Pouran – Be Fekre Man Nabash دانلود آهنگ با کیفیت ۱۲۸ Mehdi Pouran – Be Fekre Man Nabash ——————————— متن آهنگ جدید مهدی پوران به نام به فکر من نباش اومد اون لحظه که ما راهمون جدا میشه نمیخواستم قسمت دوتاییمون جدایی شه حالا که داری میری میدمت دست خدا واسه خوشبختی تو من میشم دست به دعا تو داری میری ولی من به آخر رسیدم برو فکر من نباش خدا به همراهت عزیزم به فکر من نباش ای همه وجود من میخوام ببینم شادیتو بدون من تو تمام هستی منی تو برام خیلی عزیزی نمیخوام بگی که شادی بمونی اشک بریزی ************* همیشه تو خیالم تو خیال رویاهام بعد از این خیال واهی هیچی جز تو نمیخوام تو داری میری ولی من به آخر رسیدم برو فکر من نباش خدا به همراهت عزیزم به فکر من نباش ای همه وجود من میخوام ببینم شادیتو بدون من تو تمام هستی منی تو برام خیلی عزیزی نمیخوام بگی که شادی بمونی اشک بریزی
( تنظیم ، میکس و مسترینگ : دی جی بلک زینگ )
سعید آسایش مهدی جاوید و بهنیا به نام حس خاص
-
————————————–
دانلود آهنگ با کیفیت ۳۲۰
Saeid Asayesh & Mehdi Javid & Behnya – Hesse Khas
دانلود آهنگ با کیفیت ۱۲۸
Saeid Asayesh & Mehdi Javid & Behnya – Hesse Khas
———————————
متن آهنگ سعید آسایش مهدی جاوید و بهنیا به نام حس خاص
سعید آساش :
اینجور که من دوستت دارم کسیرو دوست نداشتم
من خیلی وقته خودمو پیش تو جاگذاشتم
چه کار با من کردی که تا هرجایی پا میذارم
تو حرفام حرفی غیر حرف تو روی لبام نذارم
این دیگه دل نیست که دیگه دل عاشق دلت شد
حس خوب چشمای تو آخر دل منو برد
چه کار با من کردی که جز تو دیگه دل نبستم
دستات اگه نباشه سردمه میلرزه دستم
************
تو دلم غیر عشق تو هیچ چیزی موندنی نیست واسه من
واسه من مثل چشم تو خواستنی نیست تو دلم
************
مهدی جاوید :
بیا دستاتو بذار توی دستای سردم / چه روزایی که بدون تو سر میکردم
عشق منی بیا لفتش نده / بیا دستاتو بده تا که حسش نره
جلوهرکی رفتی از بس که هستی / از هرچی خوشگله تو خوشگلتر
دل همه رو بردی از بس که تردی / فراموش کردنت خب مشکل تر
امشب کنارتو خیلی هاتم / فقط عاشق خنده هاتم
امشب ثانیه ها کشندس / پس هر ثانیه رو ما از دست ندیم
ایندفعه امشبو فاز دنسی / داری با موزیک خوب میرقصی
بهیاد :
نگاه تو چی داشت که من از وقتی تورودیدم عشقم
دیگه چشمامو بستمو هیچکسی رو ندیدم عشقم
تو دلم غیر عشق تو هیچ چیزی موندنی نیست واسه من
واسه من مثل چشم تو خواستنی نیست تو دلم
اینجور که من دوستت دارم کسیرو دوست نداشتم
من خیلی وقته خودمو پیش تو جاگذاشتم
چه کار با من کردی که تا هرجایی پا میذارم
تو حرفام حرفی غیر حرف تو روی لبام نذارم
این دیگه دل نیست که دیگه دل عاشق دلت شد
حس خوب چشمای تو آخر دل منو برد
چه کار با من کردی که جز تو دیگه دل نبستم
دستات اگه نباشه سردمه میلرزه دستم
آموزش الکترونیکی (E-Learning)
مقدمه ای بر آموزش الکترونیک
با توجه به گسترش فناوری اطلاعات و نفوذ وسایل ارتباط از راه دور ، ابزارها و روش های آموزشی نیز دچار تغییر و تحول گردیده است.:
آموزش الکترونیکی و آموزش مجازی در سطح وسیعی از جامعه گسترده گردیده،کلاس های آموزشی به صورت غیر حضوری و به نحوه آموزش الکترونیکی برگزار می گردد. امروزه بدلیل پیشرفت و گسترش اینترنت علاوه بر آموزش بیشتر امور روزمره نیز بصورت الکترونیکی در آمده که در اینجا لازم است و نقش ارزشمند آموزش الکترونیکی در رشد و شکوفایی جامعه بپردازیم.
ویژگی بارز زمان کنونی انفجار اطلاعات در مکان و زمان است که در اثر رشد شتبابناک فن آوری موجود آمده است سرعت حیرت انگیز رشد فن آوری اطلاعات فضایی را ایجاد کرده است که باید سازمانها با تمام توان آمادگی لازم را داشته باشند تا از مسیر رشد و توسعه از این حرکت پویا باز نمانند این موقعیت الزاماتی را می طلبد که ناگزیر باید به آن مجهز شد و اطلاعاتی را در اوّلین فرصت حاصل کرد و بکار برد و سپس تولید اطلاعات نمود تا سازمانی پویا و زنده در عرصه جهانی و هم حرفی برای گفتن داشته باشیم , و قابلیت هایی که خداوند ارزانی داشته است را به شایستگی بکار ببریم .
امروزه اکثر سازمانها بر این باورند که گذر از مرحله برگزاری و اجرای برنامه های آموزشی کارکنان در کلیه سطوح از شیوه سنتی آن به صورت آموزش الکترونیکی ( E - Learning ) بر اساس تحقیقات به عمل آمده در شرکتها و مؤسساتی که تاکنون از اینگونه تجهیزات و امکانات آموزشی بهره گرفته اند ، نشان می دهد که اجرای این مهم در سه حوزه اصلی:
· بهبود عملکرد
· افزایش کارآیی و اثربخشی
· کاهش هزینه های آموزش
تأثیربه سزایی داشته است , به طوری که آمارها نشان می دهد حدود 40 درصد کاهش هزینه در اینگونه شرکتها و مؤسسات بدون کاهش اثربخشی از طریق جایگزینی و بکارگیری آموزشهای الکترونیکی گزارش شده است . در بُعد افزایش کارآیی و اثربخشی مشخص شده است که آموزشهای الکترونیکی زمان یادگیری فراگیران را به طور متوسط بین 25 تا 50 درصد کاهش داده و نشان داده است که زمان فعال حفظ اطلاعات نیز به نسبت قابل ملاحظه ای افزایش یافته است . و در خصوص بهبود عملکرد نیز عنوان گردید که با آموزش الکترونیکی می توان محیط کاری با نیروی انسانی آموزش دیده در حداقل زمان ممکن ایجاد نمود که نتیجه آن بهره وری بیشتر در سازمان خواهد بود .
سازمانها می توانند با بهبود شرایط و اجرای برنامه های آموزش آشنا سازی کارکنان با نحوه بهره گیری از آموزش الکترونیکی , صرفه جوئیهای بسیاری را در پرداخت هزینه های حقوق و بکارگیری کارکنان بویژه در حوزه تخصصی و کارشناسی بعمل آورند .
با اجرای برنامه های آموزشی به شیوه الکترونیکی نه تنها از کیفیت نظارت و اجرای آموزش کاسته نمی شود بلکه با توجه به قابلیتهای بسیار وسیع اجرایی این گونه سیستمها ، می توان از مرحله نیازسنجی آموزشی و برنامه ریزی تا مرحله اجرا و نظارت و ارزیابی و نتیجتا" صدور گواهینامه های مربوطه به نحوی بسیار مطلوب و همه جانبه اقدام نمود که این مهم خود باعث صرفه جویی سالیانه نسبت به هزینه های آموزشی به شیوه سنتی می شود .
پنج اشتباه در استفاده از آموزش الکترونیکى
بخش مقاله آى تى ایران - داگرچه آموزش الکترونیکى فنآورى مورد بحث روز مى‌باشد، اما شرکتهایى که اقدام به پیاده‌سازى این فنآورى مى‌نمایند اگر از برخى موارد مشکل‌زا حذر ننمایند، با دشواریهاى فراوانى مواجه خواهند شد.
بهترین شیوه: تشکیل کمیته پیاده سازى آموزش الکترونیکى که در آن یکى از مدیران بلند پایه شرکت در رده معاونین یا اعضاى هیأت مدیره، به همراه اعضایى به نمایندگى از تمامى حوزه‌ها (از جمله دفتر فنآورى اطلاعات) براى راهبرى توسعه، استقرار و رشد مداوم آموزش الکترونیکى، شرکت دارند
2-محتواى آموزشى خسته کننده و ضعیف
بهترین شیوه: حصول اطمینان از اینکه محتواى آموزشى از نظر فنآورى داراى طراحى مناسب مى‌باشد و دانشجویان را مجذوب خود مى‌نماید. انتخاب دقیق محصولات آماده و یا سفارشى که منطبق با نیاز کارمندان و ضامن رشد حرفه‌اى آنان باشد، بهتر از خرید کتابخانه‌هاى حاوى صدها عنوان مطلب مى‌باشد.
بهترین شیوه: حصول اطمینان از اینکه زیرساختهاى موجود نیازهاى اولیه آموزش الکترونیکى را برآورده مى‌سازند و فنآورى بکارگرفته شده براى دانشجویان قابل درک و روشن مى‌باشد. همکارى نزدیک با دفتر فنآورى اطلاعات در هر مرحله از ایجاد و استقرار آموزش الکترونیکی. ارتقاء اجزا بر اساس رشد نیازمندیها در عوض خرید فنآورى که داراى امکاناتى اضافى مى‌باشد که بکار نمى‌آیند.
بهترین شیوه: ساماندهى یک تیم از بخشهاى مختلف سازمان که شامل بازرگانى، آموزش و مدیریت مى‌شود، بمنظور تهیه مداوم اطلاعات، تجربیات و پشتیبانى مورد نیاز دانشجویان.
بهترین شیوه: تعیین خط مبناى اندازه‌گیرى مهارتهاى کاربران و قراردادن مقاصدى براى رشد دانشجویان با استفاده از آموزش الکترونیکی. تدوین برنامه آموزش الکترونیکى براى هر کارمند همراه با تجربیاتى که باعث ایجاد دگرگونى در کارایى شغلى وى مى‌شود و ترتیب دادن سیستمى براى اندازه‌گیرى این نتایج.
● تاریخچه آموزش الکترونیکی در جهان
تفاوت آموزش سنتی و مدرن در اینجا سه تفاوت بررسی شده
فرآیند آموزش
رویکرد سنتی: یک روش و محتوی آموزشی برای همه
رویکرد مدرن: روش و محتوی آموزشی سفارشی شده برای هر آموزش
زمان آموزش
رویکرد سنتی : یک بازه زمانی برای همه
رویکرد مدرن : بازه زمانی که توسط آموزش گیرنده تعیین می شود
محل آموزشی
رویکرد سنتی : یک مکان خاص برای همه
رویکرد مدرن : هر مکانی که آموزش گیرنده بتواند به مطالب آموزشی دسترسی پیدا کند
اما چند دلیل برای استفاده از آموزش الکترونیکی معرفی تکنولوژی های جدید به دانش آموزان و آموزش چگونگی دست یابی به تکنولوژی های جدید.
تشویق دانش آموزان برای بدست آوردن اطلاعات از طریق تکنولوژی های جدید.
حضور در اطاق های بحث و گفتگو برای تبادل نظر در مورد مطالب که منجر به تولید دانش می شود .
برقرای ارتباط با مدیر قسمت آموزشی در هر زمان.
کسانی که به علت داشتن کار یا معلولیت و عوامل دیگر قادر به حضور در کلاس درس فزیکی نمی باشند می توانند به راحتی و بدون مشکل از این روش استفاده کنند.
برای افرادی که امکان خروج از کشورشان را برای ادامه تحصیل ندارند.
دستیابی به جدید ترین اطلاعات روز دنیا در رشته مورد نظر.
دامنه آموزش الکترونیک
بعد از اینکه با مفاهیم مقدماتی آموزش الکترونیک آشنا شدید بهتر است دامنه یادگیری آن را نیز بدانید. یا به عبارت بهتر، آموزش الکترونیک در چه محیط هایی و با چه ابزاهایی ارائه می شود. آموزش الکترونیک دامنه گسترده ای دارد و بسته به نوع استفاده و امکانات به چند دسته تقسیم می شود.
1. آموزش بر پایه وب: در این روش آموزش از طریق اینترنت خواهد بود. در اکثر موارد آزمون ها و ارائه مدرک هم از طریق الکترونکی و وب است. کلاس های درس ، یادداشت های درس، جزوه ها، اتاق بحث، پست الکترونیکی و غیره جزء ویژگی های این روش هستند و همگی برروی وب ذخیره می شوند. البته به علت انعطاف پذیری فوق العاده آموزش الکترونیک می توانید نحوه آموزش را به طریق دلخواه، مناسب با فعالیت خودتان، شرایط موجود و امکانات طراحی و پیاده سازی کنید؛ از این رو بعضی از ویژگی های گفته شده می توانند در سیستم شما وجود نداشته باشند یا ویژگی های دیگری جایگزین آن ها باشند.
2. آموزش مبتنی بر کامپیوتر: در این روش احتیاجی به اتصال به اینترنت و حتی به شبکه نیز نیست. مگر در موارد خاص. در این روش اطلاعات بروی یک واسط الکترونیکی ذخیره می شود و کاربر با استفاده از یک کامپیوتر یا ابزار خواننده آن واسط الکترونیکی می تواند از آن استفاده کند. یک مثال متعارف آن استفاده ازCD آموزشی است که در کشور خودمان بسیار از آن استفاده می شود
3. آموزش از طریق وسایل و ابزار دیجیتال همراه: آموزشی است که از طریق و سایل و ابزارهای دیجیتالی همراه از جمله PDA و Tablet PC و ... ارائه می شود.
4. آموزش از طریق تلفن همراه: آموزشی است که کاملا جدید است و تقریبا می تواند در گروه بالا قرار گیرد اما به علت افزایش تعداد افراد دارنده تلفن همراه و تمرکز بروی این روش که به mlearning شهرت یافته دسته ای جدا برای آن در نظر گرفته می شود. به خوبی می توان این روش را پیاده سازی کرد. ولی لازمه آن ایجاد زیر ساخت های مخابراتی است. خیلی از مردم مخصوصا در جوامع شهری وقت زیادی از خود را در انتظار وسایل نقلیه، ترافیک و غیره از دست می دهند. تا همین چند سال پیش افراد برای استفاده از این وقت، کتاب هایی همراه خود جابه جا می کردند که مشکات خودش را داشت مثلا در را ه های ناهموار آسیب زیادی به چشم وارد می شد و ... . با ارائه ذخیره ساز های دیجیتالی صدا، مطالعه به سمت آموزش از طریق صدا حرکت کرد؛ ولی همچنان آموزش از طریق چشم بالاترین کارایی را دارد. بنابراین استفاده از ابزارهای دیجیتالی تصویری بهتر از همه است زیرا :
4.1 می توان به جای نوشته از تصاویر ثابت و متحرک و یا فیلم استفاده کرد
4.2 می توان اندازه نوشته ها را بسته به موقعیت و کاملا دلخواه بزرگ و کوچک کرد.
4.3 می توان از خوانندگان متن یا صدای ضبط شده همراه متن و حتی موسیقی در کنار آموزش استفاده کرد.
4.4 در صورت خستگی از مطالعه می توان از وسایل تفریحی داخل این وسایل استفاده کرد.
موفق باشید
دسته بندی نوع یادگیری ومزیت های آموزش الکترونیکی
کلا نوع یادگیری را می توان به سه دسته تقسیم کرد:
1. یادگیری شخصی
2. یادگیری جمعی
3. کلاس های مجازی
1. یادگیری شخصی : در این دسته فرد رشته مورد علاقه خود را انتخاب می کند و در محیط اطراف خود مخصوصا اینترنت به دنبال اطلاعات مرتبط با آن می گردد و در آن زمینه تحقیق می کند سپس سوالات خود را از اساتید آن رشته به صورت offline می پرسد.
2. یادگیری جمعی : در این دسته شرایطی برای افراد مهیا می شود تا با یک دیگر و اساتید خود ارتباط بر قرار کنند. از جمله این ابزار Forum و chat و غیره است. در این روش معمولا زمان شروع و خاتمه دوره آموزشی و امتحانات برای همه آن گروه یکسان است.
3. کلاس های مجازی : در این دسته شرایط کاملا مانند کلاس درس است و حتی در بعضی از موارد در کلاس های فزیکی برگزار می شود. در این جا از ویدئو کنفرانس و به جای تخته سیاه از یک ویدئو پروژکتور استفاده می شود. گاهی از اوقات برای هر فرد یک کامپیوتر در نظر گرفته می شود و ارتباط ویدئویی از طریق صفحه نمایشگر و دوربین یا وب کم خواهد بود و هر کسی می تواند از طریق کامپیوتر با استاد ارتباط برقرار کند. این روش مخصوصا برای برگزاری کلاس هایی که استاد مربوط به آن درس به تعداد کافی موجود نیست و امکان جابه جایی اساتید هم وجود ندارد مفید می باشد به ویژه برا ی دانشگاه ها. شاخه ای از این دسته در پزشکی از راه دور نیز استفاده می شود.
مقایسه یادگیری از طریق آموزش الکترونیک و یادگیری در کلاس ها فزیکی معمولی
سعی شده است کلاس ها مجازی همانند کلاس های واقعی ایجاد شود اما برای اهداف آموزش الکترونیکی تغییر یافته و منعطف تر شده اند.نحوه ارائه درس باعث تعییر در نحوه یادگیری و مطالب آموزشی شده است. متون درسی، نحوه انتخاب آن ها و آموزش آن ها با آموزش سنتی متفاوت است.
مزیت های آموزش الکترونیک
1. نیازی به صرف وقت و حضور در کلاس نیست.
2. برخورداری از یک روش مطالعه انعطاف پذیر که مطابق نیاز دانشجو است.
3. سرعت مطالعه دست دانشجو است.
4. مانند کلاس های درسی برنامه آموزشی، راهنمایی درس ، دروس مرجع و ... وجود دارد.
5. در مطالعه به صورت online از مزایای کار گروهی بهره مند می شوید.
6. کنجکاوی و ابتکار بیشتر و دسترسی به تکنولوژی های جدید.
7. اطلاعات به روز است و از اطلاعات به روز می توانید استفاده کنید.
8. ارزیابی به صورت online است.
9. می توانید هر کجا که باشید مدرک خود را از طریق اینترنت به دیگران و رییس خود نشان دهید.
10. می توانید بیش از یک درس یا رشته را فرا گیرید.
11. آموزش الکترونیک را با استفاده از هر فراهم کننده خدمات اینترنتی و بدون محدودیت می توان به کار برد. اما ارائه دهنده دروس می تواند از یک اینترانت برای این کار استفاده کند که در این صورت محدوده آموزش محلی خواهد بود.
12. می توان از هر مرورگری برای آموزش الکترونیک استفاده کرد به شرطی اینکه برنامه های سایت با plug in های مرورگر مطابقت نماید. مثلا حمایت مرورگر از کدهای جاوا.
13. در هر زمان میتوان یاد گرفت.
14. در هر مکانی امکان یادگیری وجود دارد.
15. هزینه های یادگیری کاهش می یابد.
16. دانش و اطلاعات را عموم مردم می توانند بدست آورند.
17. نتیجه آموزش و یادگیری شما سریعتر مشخص می شود.
18. با استفاده از امکانات Multimedia مطالب بیشتر در ذهن می ماند.
19. تبعیض و پارتی بازی کمتر اتفاق می افتد.
چند نکته که در آموزش الکترونیکی باید مورد توجه قرار گیرد
1.زیر ساخت های مخابر اتی: زیر ساخت های مخابرتی در ایران هنوز مهیا نیست اما باعث نمی شود از آموزش الکترونیک صرف نظر شود.
2. مفاد آموزشی: مفاد آموزشی به صورت آموزش الکترونیک با روش های آموزش سنتی متفاوت است و باید هم فرق داشته باشد. در آموزش الکترونیک 40 تا 50 درصد متن آموزشی از طریق استاد و بقیه از همکاری و ارتباط دانشجویان تعیین می شود.
3. آموزش الکترونیک باید دوطرفه باشد تا کاربر خسته نشود، مثلا مانند CD ها آموزشی که فقط باید بیننده باشد نباشد. کاربر باید با آن ارتباط داشته باشد.
برنامه های شرکت ها و موسسات برای آموزش الکترونیکی
در چند سال گذشته موسسات زیادی مخصوصا در آمریکا اقدام به آموزش الکترونیک نموده اند از جمله مایکروسافت، سیسکو و ... که قصد دارد طی یک برنامه 10 ساله تمام دوره های آموزشی خود را به صورت online نیز ارائه کند و گواهینامه الکترونیکی برای ان ها صادر کند.
با ورود کامپیوتر به زندگی انسانها و به موازات آن گسترش شبکه اینترنت ، بسیاری از تعاریف و خدمات اجتماعی تغییر یافته و یا به سمت تحول بنیادی در حرکت است ، و هر روزه تاثیرات این دگرگونی ها در زندگی روزمره ما بیشتر نمایان می گردد. این جهان مجازی،که پدیده هزاره سوم تمدن بشری است ، در ابتدای راه خود دستاوردهای کم نظیری برای جوامع امروزی به ارمغان آورده است .
شبکه ای عظیم اطلاع رسانی ، فروشگاه و بنگاه های بزرگ اقتصادی ، موتور های قوی جستجوی اطلاعات ، موسسات و انجمن های مجازی و.... . به جرات می توان گفت یکی از بزرگترین دستاوردهای آن آموزش الکترونیکی (E-learning ) می باشد .
در این مقال سعی شده است با استفاده از آخرین مقالات و تحقیقات علمی ، مفهوم آموزش الکترونیکی و نقش آن در توسعه جوامع امروز برسی گردد.
● آموزش الکترونیک چیست ؟
منظور از E-Learning یا آموزش الکترونیکی، بطور کلی بهره گیری از سیستم های الکترونیکی، مثل کامپیوتر، اینترنت، CD های Multimedia ، نشریه های الکترونیکی و خبرنامه های مجازی نظایر این هاست که با هدف کاستن از رفت و آمدها و صرفه جویی در وقت و هزینه و ضمنا یادگیری بهتر و آسانتر.
البته سیستم هایی که E-learning به حساب میآیند و امکان یادگیری از راه دور را فراهم می کنند متنوع هستند. ولی در وهله اول آنچه که مهم است آگاهی علاقمندان از نوع این سیستم ها و انتخاب صحیح و نحوه استفاده درست از آنها است. این سیستم ها بعضا میتوانند جایگزین کلاس های حضوری هم باشند. درعین حال برای افراد سخت کوش و علاقمند میتواند مکمل کتاب و کلاس باشد. در یک جمله می توان گفت E-Learning آوردن یادگیری برای مردم است به جای آوردن مردم برای یادگیری .
در یادگیری الکترونیکی غیر از اینترنت، CD های آموزشی ، ویدیوهای آموزشی و همچنین ماهواره استفاده می شود .آماد نشان داده است که در سال ۱۹۹۹ بالاترین روش آموزش CD های آموزشی بوده است با ۵۳% ولی در سال ۲۰۰۴ پیش بینی می شود که E-Learning مقام اول آموزش را با ۶۳% کسب کند .
در Synchronous این امکان وجود دارد در آموزش الکترونیکی استاد و شاگرد به صورت همزمان با هم گفتگو کنند و در اتاقهای Chat با هم مباحثه کنند ولی در Asynchronous شاگردان مباحث خود را می پرسند استاد در زمان دیگری که مشخص کرده است به پاسخ ها جواب می دهد
روبرت مرداک (RUPERT Murdoch ) که بر روی آخرین تکنولوژی ها کار میکند می گوید:
I think education is going to be a very big part of the Internet
یعتی آموزش بخش عظیمی از اینترنت را به خود اختصاص خواهد داد.
این شخص هم اکنون در حال سرمایه گذاری در جهت درست کردن بزرگترین دانشگاه مجازی دنیا می باشد.
E-Learning باعث رشد اقتصادری شرکت ها و مراکز تجاری در دنیا شده است:
مرکز IDC پیش بینی نموده است رشد اقتصاد در زمینه E-Learning در سال ۲۰۰۰ از ۳/۴ بیلیون دلار به ۲۳/۱ بیلیون دلار در سال ۲۰۰۴ برسد که یک رشد ۶۸% را در هر سال نشان می دهد .
● آموزش الکترونیکی و رابطه آن با آموزش سنتی :
آموزش الکترونیکی روشهای آموزشی کنونی را تکمیل می کند و در بعضی از موارد جایگزین آن می شود.یکی از رویکردهای اصلی آموزش الکترونیکی ، آموزش ترکیبی به معنی بکارگیری بیش از یک رسانه در امر آموزش است مانند ترکیب آموزش توسط معلم و ابزارهای بر پایه وب که البته با این روش ، آموزش الکترونیکی جایگزین آموزش کنونی نمی شود بلکه آن را تکمیل می کند هرچه که در موارد بسیاری آموزش الکترونیکی به تنهایی می تواند پاسخگوی نیازهای آموزشی باشد.
در قرن جدید تنها چیزی که شما را می تواند از بقیه رقبا جلوتر بیندازد یادگیری سریعتر می باشد. همزمان و همراه با تحولات و تغییرات وسیعی که در جهان بوجود آمده است رویکردها و دیدگاه های اندیشمندان نسبت به آموزش و یادگیری نیز تحولاتی داشته است. در گذشته جهت آموزش Training را به کار می بردند که به معنای آموزش دادن همراه است و اکنون واژه Learning را به کار می بریم که به معنی آموزش گرفتن می باشد. در آموزش سنتی چون مبنای کار در آموزش دادن همراه بوده است در نتیجه آموزش به صورت اجبار، تنبیه و با زور همراه بوده و نتیجتا افت تحصیلی چه در کلاس درس و چه در خارج کلاس را به همراه داشته است اما در Learning چون خود فرد خواسته است که یاد بگیرد همراه با بازدهی بالایی می باشد. در سال ۱۹۹۵ شرکت IBM در ژاپن بخش آموزش منابع انسانی خود را از نام Training به نام Education تبدیل کرد.
● آموزش الکترونیکی و اقتصاد :
افزایش ارزش سرمایه بشری در اقتصاد جدید، ضرورت شکلهای بیشتر و بهتر آموزش را ایجاد نموده است. آموزش الکترونیکی نیز راهی جدید برای ایجاد یک اقتصاد جدید می باشد. ضرورت صنعت آموزش الکترونیکی گسترده بعنوان ادغام خدمات آموزشی و تکنولوژی سبب پیشرفت و ترقی فراوان شرکتهای آموزشی با دانش الکترونیکی شده است. در این صنعت چهار بازار اصلی از قبیل محتویات یادگیری فاصله دار (distribuited learning content)، توانمند کننده آموزش از راه دور (distance education enablers)، محیطهایon line
(online communities) و شرکتهای ارائه دهنده خدمات (online education related services online) وجود دارد.
پیدایش چنین تکنولوژیهایی، شرکتها را قادر می سازد تا مطالب آموزشی زیادی را با هزینه های کمتر از آموزش به روش سنتی در سر تا سر جهان ارائه دهند. بازار "یادگیری فاصله دار" آموزشی است که از طریق روشهای دیگر از قبیل اینترنت،سی دی رام، تلویزیون، نوار ویدئوئی و غیره ارائه می گردد. از لحاظ تاریخی رایج ترین روش، استفاده از CD-ROM است که کاربران می توانند توسط آن به محتویات امتحانات پاسخ گویند. با این وجود بازارهای زیادی در رابطه با آموزش از راه دور که در اینترنت فراهم می گردد ظهور نموده است. آموزش اینترنتی خود به دو دسته تقسیم می گردد یکی بطور همزمان (که مدرس کلاسهای online را با استفاده از تصویر یا ویدئو و چت تشکیل می دهد) و دیگری بطور غیر همزمان.
(که محتویات درسی از قبل ضبط شده است و هیچ واکنش یا عکس العمل زنده ای بین مدرس و دانشجویان برقرار نمی گردد اما تسهیلاتی فراهم می شود که دانشجویان بتوانند در هر زمان از روز در کلاسها شرکت نمایند). محیط های online ظهور یافتند تا بازارهای خاص مختلفی را در صنعت آموزش سرویس دهند. آموزش، زمینه ها و فرصتهای زیادی را برای رشد فراهم می آورد. اقتصاد جدید انگیزه های اقتصادی زیادی را ایجاد می نماید و موانع اساسی را برای آموزش در جهت اقتصاد پویا را از میان بر می دارد
● آموزش الکترونیکی در ایران :
داستان گسترش آموزش های مجازی در فضای آموزش عالی ، از تاسیس دانشکده مهندسی فناوری اطلاعات دانشگاه امیرکبیر www.aku.ac.ir آغاز شد . در این دانشکده که فعالیت مجازی دارد ، برخی از دوره های فنی و مهندسی مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات به صورت از راه دور تدریس می شود .
موفقیت های این دانشکده و برنامه های کلان دولت در جهت فراگیر تر کردن سطح آموزش عالی در استان های مختلف و ارائه امکانات بیش تر و بهتر به مراکز آموزش عالی استان ها و مراکز محروم ، رویکرد توسعه و راه اندازی سیستم های آموزش الکترونیکی را در دانشگاه های کشور گسترش داد.
ما حصل برنامه های تقویت آموزش از راه دور در مراکز آموزش عالی کشور که با کمک طرح تکفا www.takfa.ir نیز ، دنبال گردید ، ایجاد دوره های مختلف کارشناسی و کارشناسی ارشد به صورت از راه دور در چند دانشگاه مشهور تهران و شهرستان گردید . در این دانشگاه ها ، دانشجو می تواند بدون شرکت در آزمون ورودی یا کنکور سراسری ، و تنها بر اساس نمونه ها دانشگاه علم و صنعت ایران ، یکی از نمونه های بارز برگزاری دوره های آموزش الکترونیکی تحصیلات عالی در کشور است که از سال گذشته در این باره فعالیت های ارزنده ای داشته است .
سایت این دانشکده که درنشانی : www.elearning-iust.ir قراردارد، در خصوص ۳ رشته مقطع لیسانس و ۲ رشته مقطع فوق لیسانس از راه دور این دانشگاه ، اطلاعات جامعی را ارائه کرده است .
هفته گذشته نیز ، برای نخستین بار ، فرم ها و جزئیات ثبت نام مقاطع فوق لیسانس این دانشگاه اعلام شد که متوسط هزینه های ۲ سال یک دانشجو برای تحصیل در مقطع فوق لیسانس این دانشگاه ، ۶ میلیون تومان محاسبه شده که به عقیده شمار زیادی از علاقمندان به این نوع تحصیلات عالیه ، رقم بالایی به شمار می آید .
این دانشگاه حتی سرویس خط اینترنت پر سرعت را نیز برای دانشجویان فراهم نکرده و معلوم نیست ، این هزینه بالا ، بر اساس چه صورت هزینه هایی از دانشجو در هر ترم دریافت می شود. آن هم در وضعیتی الکترونیکی که استاد و مکان آموزشی و کتاب و امکانات دیگر مانند روش سنتی ، قرار نیست در اختیار دانشجو قرار بگیرد و قطعا ، هزینه راه اندازی الکترونیکی دروس مقطع فوق لیسانس ، این قدر هزینه ندارد که برای هر دانشجو ، ترمی ۱.۵ میلیون تومان هزینه داشته باشد !
دکتر غلامی ، رئیس دانشکده مجازی دانشگاه علم و صنعت در مورد گسترش شبکه های اطلاع رسانی در عصر جدید معتقد است :
گسترش شبکه های رایانه ای در سراسر دنیا تا به امروز و تأثیرات شگرفی که فنآوری جدید اطلاع رسانی بر توسعه و تحولات علمی، فنی، اقتصادی، فرهنگی، آموزشی و اجتماعی داشته ، موجب سرعت بخشیدن به ارتباطات و تبادل اطلاعات بین میلیون ها انسان و هزاران سازمان ملّی و بین المللی گردیده است .
اس توان علمی و مالی دانشجو ، به انتخاب واحد در رشته مورد علاقه معرفی شده توسط دانشگاه مجازی ، پرداخته و پس از طی دوره دانش پذیری ، در صورت کسب حداقل های لازم ، به مرحله دانشجوی رسمی وارد شود و ادامه تحصیل دهد .
تحصیل در این دوره ها در هر مقطعی ، به صورت سایت اینترنتی و آموزش های الکترونیاما گویا ، شبکه های اطلاع رسانی به جای ان که سرعت و دقت و کیفیت را با هزینه به مراتب کم تر و بهتری نسبت به روش های سنتی در اختیار کاربران قرار بدهند ، در افزایش هزینه های سنتی (غیر الکترونیکی) افزوده اند. اکنون هزینه تحصیل در دانشگاه آزاد ، پیام نور و حتی شبانه دولتی ، کم تر از رقمی است که این دانشکده اعلام کرده است .
این در حالی است که وضعیت تحصیلی برای مقاطع لیسانس که طول دوره بیش تری دارند نیز ، زیاد تصور می شود . دانشگاه شیراز نیز که یک ماه پیش ، ثبت نام از متقاضیان تحصیل در دوره کارشناسی ارشد تجارت الکترونیک را آغاز کرده بود ، رقم حداقل ۵ میلیون تومان را برای تحصیل از راه دور دانشجویان متقاضی در این رشته اعلام کرد .
این رقم نیز ، مورد اعتراض جمع کثیری از علاقمندان به تحصیل در رشته جدید e-commerce قرار گرفت ، به گونه ای که با وجود درج خبر ثبت نام در خبرگزاری ها و برخی رسانه های خصوصی ، استقبال خیلی گسترده ای از سایت http://www.reisu-fars.com نشد و این مسئله موجب نشد تا خیلی از جماعت کنکوری هایی که در اعلام اسامی اخیر ، جز پذیرفته شدگان قرار نگرفتند ، به دوره های کارشناسی از راه دور فنی و مهندسی این دانشگاه مراجعه کنند. در حالی که قبل از برپایی این دوره ها ، رقم پیش بینی استقبال عمومی از این دوره ها ، بسیار بیش تر انتظار می رفت .
کی میسر شده است و امکان تعاملات الکترونیکی متنی و صوتی گسترده و فراگیری بین دانشجو و استاد برقرار شده است که نمونه های موفق آن را می توان در دانشگاه های مختلف مرتبط مشاهده کرد.
● بقیه ماجرا
مشخص است که کاهش استرس و فشار وارده بر دانش آموزان علاقمند به حضور در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی ، جز با ایجاد دانشگاه های نوین با روش های مبتنی بر ICT و فراگیر کردن این برنامه ها در سطح کشور ، امکان پذیر نیست و توجیه اقتصادی ندارد .پر واضح است دانشجویی که نمی تواند به ازای هر ۶ ماه تحصیل ، ۵/۱ میلیون تومان هزینه حضور در کلاس های فوق لیسانس از راه دور را پرداخت کند ، قطعا باید به صف چندهزار نفری متقاضیان کنکور معمولی رفته و شاید سال های انتظار بکشد .
در این فاصله ، اگر وی فرد مستعد و علاقمندی برای رشته خاص باشد ، به دلیل گذشت چند ماه یا چند سال از عدم پذیرش وی به خاطر کمبود ظرفیت و مسائل این چنینی ، زمینه برای منصرف شدن وی فراهم می شود .
آشنایی با زیرساخت‌های Active Directory در Windows Server 2003
آشنایی با زیرساخت‌های Active Directory در Windows Server 2003
1— مقدمه
چکیده
یک
دایرکتوری (Directory) مجموعهای ذخیره‌شده از اطلاعات درباره‌ی
اشیایی است که به نوعی با یکدیگر مرتبطند. یک سرویس دایرکتوری (Directory Service) تمامی‌اطلاعاتی را که برای استفاده و مدیریت این
اشیا لازم است، در یک محل متمرکز ذخیره نموده و بدین ترتیب
نحوه‌ی یافتن و مدیریت این منابع را تسهیل می‌بخشد. یک Directory Service زمینه‌ای را فراهم می‌آورد تا دسترسی به منابع در سطح شبکه به بهترین نحو ممکن سازمان یابد . کاربران و مدیران
ممکن است که نام دقیق یک شئ مورد
نیاز را ندانند، اما با دانستن یک یا چند ویژگی از یک شئ و با استفاده از Directory Service میتوانند لیستی از اشیا با ویژگی مورد نظر
خود را جستجو کنند.
در این بخش به معرفی سرویس Active Directory در Windows Server 2003 پرداخته و به صورت مقدماتی با خصوصیات، اشیا موجود
و اجزای آن (فیزیکی و منطقی) آشنا می‌شویم.
کلمات
کلیدی:
Active Directory، Domain یا دامنه، Tree یا درخت، Forest یا جنگل، Organizational Units یا واحدهای سازمانی، Domain Controller،
و سایت.
آشنایی
با سرویس دایرکتوری موجود در ویندوز سرور 2003
(Active Directory)
Active Directory یک سرویس دایرکتوری بوده که در Windows Server 2003 قرار داده شده است. Active Directory شامل یک دایرکتوری بوده که اطلاعات مربوط به شبکه را ذخیره میکند، علاوه بر آن دارای تمامی سرویس‌هایی است که اطلاعات را قابل استفاده کرده و در دسترس قرار می‌دهد.
Active Directory ویژگی‌های زیر را ارائه میکند:
. ذخیره‌ی
متمرکز داده (Centralized data store)
. مقیاس
پذیری (Scalability)
. قابلیت
توسعه (Extensibility)
. قابلیت
مدیریت (Manageability)
. ستفاده و
تمرکز بر سیستم نام‌گذاری دامنه (Integration with Domain Name System)
. مدیریت
تنظیمات سرویس گیرنده (Client configuration management)
. مدیریت
بر مبنای سیاست (Policy-based administration)
. تکرار
اطلاعات (Replication of information)
. شناسایی
ایمن و انعطاف پذیر (Flexible, secure authentication and
authorization)
. برنامه‌ها
و زیرساختارهای مبتنی بر دایرکتوری
Directory-enable applications and infrastructures))
. تطبیق با
سایر سرویس‌های دایرکتوری
(Interoperability with other directory services)
. ترافیک
رمزگذاری شده و امضا شده LDAP (Signed and
encrypted LDAP traffic)
اشیای موجود در Active Directory
هر داده‌ای
که در Active Directory ذخیره می‌شود، به صورت اشیایی (Objects) متفاوت سازمان می‌یابد. یک شئ مجموعه مجزایی از
صفات است که منابع شبکه را مشخص میکند.
صفات (Attributes)، خصوصیات اشیای موجود
در یک دایرکتوری را شامل می‌شود. به
عنوان نمونه صفات یک User account (حساب کاربر) میتواند شامل نام، نام خانوادگی و نام Log on برای آن کاربر باشد.
در حالی که صفات یک computer account ممکن است که شامل نام و مشخصات آن شئ باشد.
بعضی از
اشیا ، که از آنها به نام Container یاد می‌شود ، خود دربردارنده اشیایی دیگرند. به
عنوان مثال یک domain، خود یکcontainer است که میتواند شامل اشیایی مانند حساب
کاربران و کامپیوترها باشد. در شکل 1 پوشه‌ی کاربران، یکcontainer بوده که دارای اشیای مربوط به حساب کاربران است.
شکل 1 : اشیا و صفات در Active Directory
اجزای Active Directory
برای
ایجاد یک ساختار دایرکتوری، اجزای زیادی مورد نیاز است.
این اجزا به دو دسته‌ی منطقی و فیزیکی تقسیم می‌شوند.
اجزای منطقی عبارتند از :
•دامنه‌ها (Domains)
•واحدهای
سازمانی (Organizational Units)
•درخت‌ها (Trees)
•جنگل‌ها (Forests)
اجزای فیزیکی
که ساختار فیزیکی Active Directory را شکل می‌دهند عبارتند از :
•سایت‌ها (Physical Subnets)
•Domain Controllerها (DC)
ساختار
منطقی
در Active Directory، میتوان منابع را به صورت یک ساختار منطقی سازمان داد (ساختاری که منعکس
کننده‌ی مدل‌های سازمانی باشد). گروه‌بندی منطقی منابع این
امکان را فراهم می‌آورد تا یک منبع با استفاده از نامش به سادگی پیدا شود و این امر ما را از یادآوری
محل فیزیکی منبع بی‌نیاز می‌سازد.
در شکل 2 رابطه‌ی domainها، OUها، treeها و forestها دیده می‌شود.
شکل2 :
رابطه میان اجزای منطقی Active Directory
1. دامنه Domain
هسته‌ی
اصلی ساختار منطقی در Active Directory، domain یا دامنه بوده که قادر به ذخیره‌ی میلیون‌ها
شئ است. تمامیdomainها در دو ویژگی زیر
مشترکند.
•تمام
اشیای شبکه در یک Domain قرار دارند و هر Domain اطلاعات مربوط به
همان Domain را داراست.
•Domain یک محدوده‌ی امنیتی است. دسترسی به اشیای Domainها از طریق لیست‌های کنترل دسترسی یا ACL (Access Control List)
میسر می‌شود. ACLها شامل مجوزهایی هستند که
مرتبط با اشیای مورد نظر است. این مجوزها بیان می‌دارند که کدام یک از کاربران میتوانند به‌یک شی دسترسی داشته باشند و این دسترسی از چه
نوع و در چه سطحی است. در خانواده‌ی Windows Server 2003، اشیا شامل فایل‌ها، پوشه‌ها، اشتراکات، چاپگرها و
سایر اشیای Active Directory است. این نکته می‌بایست در نظر گرفته شود که هیچ یک از تنظیمات و سیاست‌های امنیتی مانند اختیارات
مدیریتی، سیاست‌های امنیتی و ACLها نمی‌توانند از یک Domain به Domain دیگر تغییر یابند. این امر بدان معنا است که‌یک مدیر در سطح یک Domain تنها دارای اختیاراتی
است که وی را محدود به وضع سیاست‌ها در همان Domain میکند.
سطح
عملیاتی دامنه (Domain Functional Level) که تحت عنوان حالت دامنه (Domain Mode) در Windows 2003 شناخته می‌شود، ویژگی‌های خاصی را در پهنه دامنه (Domain-Wide) و در محیط شبکه فراهم می‌آورد.
چهار سطح
عملیاتی دامنه وجود دارد:
•Windows
2000 mixed
•Windows 2000 native
•Windows 2003 interim
•Windows Server 2003
سطح
عملیاتی “Windows 2000 mixed” به‌یک DC با سیستم عامل Windows Server 2003 اجازه می‌دهد تا با سایر DCها در همان Domain که دارای سیستم عامل‌های Windows NT4 ، Windows 2000 و Windows server 2003 هستند ارتباط داشته باشند.
سطح
عملیاتی “Windows 2000 native”،
تنها امکان ارتباط DCهای
2003 با Windows
2000 را فراهم می‌آورد.
سطح
عملیاتی “Windows 2003 interim” ارتباط DCهای Windows Server 2003 با DCهای NT4 را ممکن می‌سازد.
سطح
عملیاتی “Windows Server 2003” تنها DCهای 2003 را با
یکدیگر مرتبط می‌سازد.
تنها در
زمانی میتوان سطح عملیاتی یک Domain را بالا برد که تمامیDomain
Controllerها در آن Domain نسخه‌های مناسبی از Windows را اجرا کنند. به عنوان نمونه اگر سطح عملیاتی Domain “Windows Server
2003” باشد، در این صورت می‌بایست که تمامیDCها در این Domain دارای سیستم عامل windows server 2003 باشند.
2. Organization
Units)OUs) واحدهای سازمانی
OU خود یک container بوده که اشیای یک دامنه (Domain) را در گروه‌های مدیریتی سازمان دهی میکند. یک OU برای اعمال و اجرای وظایف مدیریتی (مانند مدیریت منابع و
کاربران) به کار رفته و میتواند شامل اشیایی مانند حساب‌های کاربران، گروه‌ها،
کامپیوترها، چاپگرها، برنامه‌ها، فایل‌های به اشتراک گذاشته شده و حتی سایر OUها از همان domain باشد. ساختار سلسله
مراتبی یک OU در یک domain مستقل از ساختار سلسله مراتبی OU در domainهای دیگر است. میتوان با اضافه کردن یک OU در داخل OU دیگر (nesting)، مدیریتی سلسله
مراتبی را سازمان داد. در شکل 3، domain با نام microsoft.com منعکس کننده‌ی سازمانی بوده که دارای سه OU است : US،Orders و Disp.
Orders و Disp در واحد سازمانی (OU) US آشیانه‌ای شده‌اند.به صورت پیش‌فرض تمامی‌اشیای فرزند (OUهای Disp وOrder)
مجوزهای
خود را از والدین به ارث می‌برند (US OU). ایجاد مجوز در سطوح
بالاتر و استفاده از امکانات وراثت، Windows وظایف مدیریتی را کاهش می‌دهد.
شکل 3 : استفاده از OU برای به عهده گرفتن وظایف مدیریتی
3. درخت‌ها Trees
یک درخت(Tree)، سازمان دهی یا گروه‌بندی منطقی یک یا چند دامنه بوده که از طریق ایجاد یا
اضافه کردن چند دامنه‌ی فرزند (Child Domain) به دامنه‌ی پدر (Parent Domain) فعلی به وجود می‌آید. دامنه‌ها
در یک درخت، دارای یک فضای اسمی(Contiguous Namespace) یا ساختار نامی سلسله مراتبی مشترک هستند. بر اساس استانداردهای DNS، نام یک دامنه‌ی فرزند، ترکیبی از نام خود دامنه‌ی فرزند به همراه نام دامنه‌ی پدر است. در
شکل 4 Domain با نام microsoft.com به عنوان دامنه‌ی
والد، و Domainهای us.microsoft.com و uk.microsoft.com دامنه‌های فرزند آن هستند. علاوه بر آن خود دامنه‌ی uk.microsoft.com دارای یک دامنه‌ی فرزند با نام sls.uk.microsoft.com است (به روند دنباله‌وار
نام دامنه‌ها دقت کنید).
شکل 4 : A Domain Tree
4. جنگل‌ها Forests
یک جنگل (Forest) دسته‌بندی یا
سازماندهی سلسله مراتبی از یک یا چند درخت (Domain Tree) کاملاً مستقل و مجزا از هم است. یک جنگل دارای ویژگی‌هایی است:
درخت‌ها در یک جنگل با توجه به دامنه‌هایشان، دارای ساختار نامی‌متفاوت هستند.
دامنه‌ها در یک جنگل به صورتی کاملاً مستقل
از هم عمل می‌کنند، ولی یک جنگل امکان ارتباط در تمامی‌سازمان
را برقرار می‌سازد.
در شکل 5
دو درخت microsoft.com و msn.com از یک جنگل دیده می‌شوند. میتوان مشاهده کرد که فضای نامی‌در هر درخت دنباله‌وار است.
شکل5: A forest of Trees
سطح عملیاتی جنگل (Forest Functional Level)، ویژگی‌های خاصی را در
سطح جنگل و در محیط شبکه فراهم می‌آورد(Forest-wide Active
Directory Features) .
سه سطح
دسترسی جنگل وجود دارد:
•Windows
2000 ( پیش فرض )
•Windows 2003 interim
•Windows Server 2003
سطح
عملیاتی “Windows 2000” به یک DC با سیستم عامل Windows Server 2003 اجازه می‌دهد تا با سایر DCها در شبکه که دارای
سیستم عامل‌های Windows NT4 ،Windows
2000 وWindows
Server 2003 هستند ارتباط داشته باشد.
سطح
عملیاتی “Windows 2003 interim” ارتباط DCهای Windows Server 2003 با DCهای ویندوز NT4 و ویندوز سرور 2003 را ممکن می‌سازد.
سطح عملیاتی “Windows Server 2003” تنها DCهای 2003 را با
یکدیگر مرتبط می‌سازد.
تنها در
زمانی میتوان سطح عملیاتی یک Forest را بالا برد که تمامیDomain
Controllerها در آن جنگل نسخه‌های مناسبی از Windows را اجرا کنند. به عنوان نمونه اگر سطح عملیاتی “Windows Domain Server
2003” باشد، در این صورت می‌بایست که تمامیDCها در این جنگل دارای سیستم عامل windows server 2003 باشند.
ساختار فیزیکی
1.سایت‌ها (Sites)
یک سایت
اجتماع یک یا چند زیر شبکه (IP (Subnet است که به وسیله‌ی یک اتصال فیزیکی مطمئن و سریع به هم مرتبط شده‌اند تا بتوان تا آنجا که ممکن
است در جهت بهبود ترافیک شبکه اقدام کرد. سایت‌ها
تنها شامل اشیای کامپیوتری و ارتباطی هستند که به منظور
تنظیم چگونگی تکرار در سایت (Replication) به کار گرفته شده‌اند. همان گونه که در شکل 6 نشان داده شده است، یک دامنه مجزا میتواند شامل یک
یا بیش از یک سایت (از لحاظ جغرافیایی) باشد، و یک سایت
مجزا میتواند شامل حساب‌های کاربران و
کامپیوترهایی باشد که متعلق به چندین دامنه هستند.
شکل 6 :
رابطه بین سایت و دامنه
2.(Domain Controller )DC
یک Domain Controller کامپیوتری است که دارای سیستم عامل Windows Server باشد و یک نسخه از دایرکتوری دامنه (Local Domain Database) یا replica را در خود ذخیره کند.
هر دامنه میتواند بیش از یک Domain Controller داشته باشد. یک Domain Controller تنها میتواند به‌یک دامنه
سرویس دهد. یک DC وظیفه‌ی شناسایی کاربرانی را که تلاش برای log on به دامنه دارند، را
بر عهده دارد. علاوه بر آن سیاست‌های امنیتی برای یک دامنه را نیز تنظیم و
حفظ میکند.
2— مقدمه (ادامه)
در ادامه‌ی مطالب بیان شده، در
این بخش با مفاهیم پایه در Active Directory آشنا می‌شویم.
کلمات
کلیدی: تکرار یا Replication،Replica ،
Partition،
Global Catalog،
سیاست‌های گروهی یا Group Policies،
و ارتباطات مطمئن یا Trust Relationships
درک
مفاهیم Active Directory
در
خانواده‌ی ویندوز سرور 2003، با مفاهیم جدیدی در ارتباط با Active Directory روبرو می‌شویم. این مفاهیم شامل
موارد زیر است :
•تکرار (Replication)
•ارتباطات مطمئن (Trust Relationships)
•سیاست‌های
گروهی (Group Policies)
انعکاس یاReplication
کاربران
و سرویس‌ها می‌بایست در هر زمانی و از هر کامپیوتری در domain، به اطلاعات دایرکتوری دسترسی داشته باشند.
انعکاس (Replication) این امر را تضمین می‌نماید که هر تغییری در یک domain controller در سایر DCها از همان domain نیز منعکس می‌شود. اطلاعات دایرکتوری در domain controllerهای داخل و بین سایت‌ها تکرار می‌شود.
چه اطلاعاتی تکرار می‌شود ؟
آنچه که
در دایرکتوری ذخیره می‌شود (در فایل Ntds.dit) به صورت منطقی به
چهار دسته تقسیم می‌شود. به هر یک از این دسته‌های اطلاعاتی، لفظ directory partition اطلاق می‌گردد. یک پارتیشن دایرکتوری را با عنوان متن نامی (naming context) نیز می‌شناسند.
دایرکتوری دارای پارتیشن‌های زیر است:
1. Schema Partition : این پارتیشن اشیایی را مشخص می‌سازد که میتوانند در دایرکتوری ساخته شوند. علاوه بر آن، این پارتیشن ویژگی‌ها و صفات این اشیا را نیز مشخص می‌سازد. این اطلاعات و داده‌ها در کل یک forest مشترک بوده و در تمامیDCهای موجود در یک forest تکرار می‌شود.
2. Configuration Partition : این پارتیشن ساختار منطقی چیدمان Active Directory را بیان می‌دارد و شامل داده‌هایی درباره‌ی ساختار domain و یا توپولوژی تکرار است. این داده‌ها نیز در تمامیdomainهای موجود در یک forest مشترک بوده و در تمامیDCهای موجود در آن جنگل تکرار می‌شوند.
Domain Partition : این پارتیشن تمامی‌اشیای موجود در یک
3. domain را تعریف میکند. این داده‌ها و اطلاعات مخصوص به‌یک domain بوده و منحصر به فرد در همان domain است و بنابراین در دیگر domainهای موجود در یک forest تکرار نخواهد شد.
4. Application Directory Partition : این پارتیشن شامل اطلاعات پویای کاربردی است. ذخیره‌ی این اطلاعات در این پارتیشن موجب کنترل حوزه‌ی تکرار و محل نسخه‌های تکرار (replica) می‌گردد و این امر کوچکترین تأثیر نامطلوبی در کارائی شبکه را به دنبال نخواهد داشت. این پارتیشن میتواند هر نوع شی را دارا باشد (به غیر از اشیای امنیتی که شامل کاربران گروه‌ها و کامپیوترها می‌باشد.) بدین ترتیب داده میتواند به صورتی مشخص به DCهایی هدایت شود که برای کارهای مدیریتی در نظر گرفته شده‌اند و این امر ترافیک غیر ضروری تکرار (Replication) را کاهش می‌دهد.
یک Domain Controller موارد زیر را ذخیره کرده و تکرار می‌نماید :
•داده‌ی
موجود در schema partition در سطح forest
•داده‌ی
موجود در configuration partition به تمامیdomainها در سطح یک forest
•داده‌ی
موجود در domain partition (تمامی‌اشیای دایرکتوری و مشخصات آنها) برای همان domain. این داده‌ها در تمامیdomain controllerهای اضافی موجود در آن domain تکرار خواهد شد. به
منظور یافتن بهینه‌ی اطلاعات ، بخشی از نسخه‌ی تکرار (replica) که شامل صفاتی از تمام اشیایی است که به
صورتی دائمی‌در domain مورد استفاده قرار می‌گیرند، در کاتالوگ سراسری (Global Catalog) نیز تکرار می‌گردد. کاتالوگ سراسری محلی مرکزی برای نگهداری اطلاعات در مورد اشیا در یک درخت یا جنگل است.
یک global catalog اطلاعات زیر را ذخیره و تکرار می‌نماید :
•داده‌های
موجود در schema partition برای یک forest
•داده‌های
موجود در configuration partition برای تمامیdomainها در یک forest
•بخشی از replica که شامل صفاتی از تمام اشیای دایرکتوری است که
معمولا در یک forest مورد استفاده قرار می‌گیرند ( این اطلاعات تنها بین Global Catalogها تکرار می‌شود).
•تمامیreplica که شامل کل صفات تمام اشیای دایرکتوری در domainهایی است که کاتالوگ سراسری در آن قرار دارد.
اطلاعات
چگونه منعکس می‌شود؟
Active Directory اطلاعات را به دو صورت منعکس میکند : intrasite (در داخل یک سایت) و intersite (بین سایت‌ها) .
انعکاس
در داخل سایت (Intrasite Replication)
در داخل
یک سایت، سرویسی از ویندوز سرور 2003 تحت عنوان Knowledge Consistency
checker که به اختصار آن را KCC می‌نامیم، به صورت
خودکار یک توپولوژی برای تکرار در میان domain controllerها در همان دامنه و با استفاده از یک ساختار حلقه ایجاد میکند. KCC یک پروسه‌ی خودکار
است که در تمامیDCها اجرا می‌شود. توپولوژی اعمال شده مسیری برای به روز رسانی‌های
دایرکتوری فراهم می‌آورد تا از یک DC به DC دیگر جریان یابد و این انتقال تا زمانی ادامه می‌یابد که DCهای موجود در یک سایت به روزرسانی‌های
دایرکتوری را دریافت نمایند . KCC تصمیم می‌گیرد که
کدام یک از سرورها برای انجام عمل انعکاس با یکدیگر مناسب‌تر هستند و سایر DCها را به عنوان شرکای انعکاس
آنها در نظر می‌گیرد. این تصمیم‌گیری بر اساس مواردی چون نحوه‌ی اتصال، سابقه‌ی
انعکاس موفق و بر مبنای تطابق با نسخه‌های انعکاس جزئی و یا کامل است. هر DC میتواند بیش از یک شریک برای انعکاس داشته باشد. بعد از آن KCC اشیای ارتباطی را می‌سازد که ارتباط میان شرکای انعکاس را نمایش خواهد داد.
ساختار
حلقه تضمین میکند که حداقل دو مسیر انعکاس از یک DC به DC دیگر وجود دارد. به همین
دلیل اگر یکی از DCها از کار بیفتد، عمل انعکاس (Replication) به سایر DCها ادامه خواهد یافت. شکل 7 توپولوژی انعکاس در داخل سایت
را نشان می‌دهد.
شکل 7 : Intrasite replication topology
KCC توپولوژی انعکاس در داخل سایت را هر پانزده دقیقه‌یکبار بررسی
کرده و از کارکرد آن اطمینان حاصل میکند. با اضافه‌یا خارج کردن یک DC از شبکه، KCC توپولوژی انعکاس را
مجددا پیکربندی میکند تا این تغییرات در آن منعکس شود.
هنگامی‌که
بیش از هفت Domain controller به‌یک سایت اضافه می‌شوند، KCC اشیای ارتباط اضافی
را در ساختار حلقه دخیل میکند تا این اطمینان حاصل شود که اگر تغییری در هر یک
از DCها ایجاد شود، هیچ یک از DCها بیش از سه Hop (گام) از DC دیگر فاصله نداشته
باشند. این ارتباطات بهینه به صورت تصادفی ایجاد می‌شوند و الزامی‌برای ساخت
آنها در هر DC نیست. شکل 8 این مورد را نشان می‌دهد.
انعکاس بین سایت‌ها
(Intersite Replication)
به منظور
اطمینان از برقراری انعکاس میان سایت‌ها، می‌بایست که سایت‌ها به صورت دستی و از طریق ایجاد اتصالات سایتی (Site Link) به هم مرتبط شوند.
اتصالات سایتی ارتباطات شبکه را نشان داده و وقوع انعکاس را
ممکن می‌سازند. یک KCC مجزا در یک سایت تمامی‌ارتباطات
میان سایت‌ها را برقرار می‌سازد. این امر در شکل 9 نشان داده شده است.
شکل 9: Intersite Replication Topology
رابطه
اعتماد Trust Relationship
یک Trust، اتصالی میان دو
دامنه است که در آن دامنه‌ی اعتماد کننده (trusting domain)، اطلاعات مربوط به
دسترسی و شناسایی را از دامنه‌ی مورد اعتماد (trusted domain) کسب میکند.دو دامنه وجود دارند که موجب برقراری یک رابطه‌ی مطمئن و یا یک trust می‌شوند: دامنه‌ی اعتماد کننده (trusting) و دامنه‌ی مورد اعتماد (trusted). دامنه‌ی اعتماد کننده
دامنه‌ای است که منابع را در اختیار داشته و به سایر دامنه‌ها برای استفاده از این منابع اعتماد دارد. دامنه‌ی مورد اعتماد در حقیقت
استفاده کننده از منابع است. این مسئله در شکل زیر بهتر
نمود می‌یابد.
شکل 10: دامنه‌ی اطمینان کننده و دامنه‌ی مورد اعتماد قرار گرفته با یک اعتماد یک طرفه
trustها ویژگی‌های زیر را دارا هستند:
•چگونگی
ایجاد (Method of creation): trustها میتوانند به صورت صریحexplicitly)) یا تلویحی (implicitly) ساخته شوند. هیچ trustی نمی‌تواند به هر دو صورت ساخته شود.
•ترانهادگی (Transitivity): یک trust ترانهاده یعنی آنکه
اگر Domain A به Domain B و Domain B به Domain C اعتماد یا trust دارد، آنگاه Domain A نیز به Domain C اعتماد میکند. یک trust غیر ترانهاده یعنی آن که اگر Domain A به Domain B و Domain B به Domain C اعتماد یا trust دارد، بین Domain A و Domain C هیچ ارتباط مطمئن یا Trust برقرار نیست.
•جهت (direction): trustها میتوانند یک طرفه(one-way) یا دو طرفه(two-way) باشند. در یک اعتماد یک طرفهDomain A به Domain B trust دارد. در یک trust دو طرفه اگر Domain A به Domain B اعتماد داشته باشد، آنگاه Domain B نیز به Domain A اعتماد دارد.
•ویندوز
سرور 2003 از انواع trustهایی که در زیر آمده است پشتیبانی میکند.
•Tree-root trust
•Parent-child trust
•Shortcut trust
•External trust
•Forest Trust
•Realm Trust
Parent-Child trust با ایجاد یک درخت و به صورت اتوماتیک میان تمامی‌دامنه‌های
موجود در آن درخت به وجود می‌آید. با اضافه شدن یک دامنه‌ی جدید به‌یک
درخت، پروسه‌ی ایجاد اتوماتیک Trust صورت می‌پذیرد. این
نوع trust دو طرفه و ترانهاده است.
Tree-Root Trust نیز به صورت اتوماتیک و با اضافه شدن یک درخت به ساختار جنگل (a new root tree) برقرار می‌شود شکل
زیر این Trustها را نشان می‌دهد. این
نوع trust نیز دو طرفه و دارای خاصیت ترانهادگی است.
شکل 11:
ساختار دامنه به همراه دو نوع Trust : parent-child و tree-root
سیاست‌های گروهی
(Group Policies)
سیاست‌های
گروهی مجموعهای از تنظیمات برای کاربران و کامپیوتر‌هاست که میتواند
به کامپیوترها سایت‌ها، دامنه‌هاو OUها اعمال گردد تا بدین ترتیب عملکرد
کاربران بهتر مشخص گردد. GPOها مجموعهای از
سیاست‌های گروهی تنظیم شده است. برای
معلوم کردن تنظیمات desktop برای گروهی از کاربران مشخص، اشیای سیاست گروهی (Group Policy Objects or GPOs) ساخته می‌شوند. هر
کامپیوتر با سیستم عامل ویندوز دارای یک GPO داخلی بوده (Local GPO) و علاوه بر آن میتواند با یک سری از سیاست‌های غیر محلی (مبتنی بر Active Directory)
مرتبط
گردد. GPOهای غیر محلی بر GPO داخلی اولویت می‌یابند. GPOهای غیر محلی یا به
کاربران (بدون در نظر گرفتن کامپیوتری که به آن Log on می‌کنند) و یا به کامپیوترها (بدون در نظر گرفتن
کاربری که به آن log on می‌کنند) اعمال می‌گردد
و مربوط به اشیای خاص Active Directory (دامنه‌ها، سایت‌ها و OUها) است. این نوع از
سیاست‌ها به صورت سلسله مراتبی و از گروه با کمترین
محدودیت (Site) به گروه با بیشترین محدودیت (OU) اعمال می‌شود. در حقیقت چگونگی و ترتیب اعمال به صورتی که در زیر آمده ، است:
1.Local GPO: هر سیستم عامل ویندوز تنها دارای یک سیاست گروهی
است که به صورت محلی ذخیره شده است.
2.GPOs linked to sites: هر GPO که به‌یک سایت مرتبط باشد در مرحله‌ی بعد اعمال
می‌شود. این اعمال برای تمامی‌سیاست‌های مرتبط با یک سایت همزمان صورت می‌گیرد
و مدیر یک شبکه تعیین کننده‌ی ترتیب اعمال است.
3.GPOs Linked to Domains: اولویت اعمال این
دسته از سیاست‌ها نسبت به دو مورد اول بیشتر است. اما
اولویت اعمال چندین سیاست مربوط به‌یک دامنه را مدیر شبکه تعیین میکند.
4.GPOs linked to OUs: GPOهایی که در بالای ساختار سلسله مراتبی یک OU قرار دارند زودتر اعمال می‌شوند. پس از آن GPOهای مربوط به OUهای فرزند اعمال شده و در
نهایت GPOهای مربوط به OU شامل کاربران و کامپیوترها اعمال می‌شود. در هر سطح از OU میتوان بیش از چند GPO را اعمال نمود (حتی میتوان هیچ GPO را اعمال نکرد).
شکل زیر
چگونگی اعمال سیاست گروهی برای دو OU ی نمونه‌ی Server و marketing را نشان می‌دهد.
شبکه‌های بی‌سیم حسگر
نگاهی به شبکه‌های بی‌سیم حسگر
در این مقاله به یکی
از شبکه‌های مخابراتی می‌پردازیم که با کاربردهای جالب و خاص خود، توجه متخصصان را به خود جلب کرده است:
شبکه‌های بی‌سیم حسگر. در این مقاله برآنیم تا خوانندگان را به طور اجمالی با
چیستی، ویژگی‌ها و فاکتورهای اساسی طراحی در شبکه‌های بی‌سیم حسگر آشنا کنیم.
امیدواریم این مقاله مقدمه تلاش‌های پیگیر علاقه‌‌مندان برای پژوهش‌های بیشتر در این
حوزه باشد.
مقدمه:
پیشرفت‌های اخیر در
زمینه الکترونیک و مخابرات بی‌سیم توانایی طراحی و ساخت حسگرهایی را با توان مصرفی پایین، اندازه
کوچک، قیمت مناسب و کاربری‌های گوناگون داده است. این حسگرهای کوچک که
توانایی انجام اعمالی چون دریافت اطلاعات مختلف محیطی (بر اساس نوع حسگر) پردازش و
ارسال آن اطلاعات را دارند، موجب پیدایش ایده‌ای برای ایجاد و گسترش شبکه‌های موسوم
به شبکه‌های بی‌سیم حسگر WSN شده‌اند.
یک شبکه حسگر متشکل
از تعداد زیادی گره‌های حسگری است که در یک محیط به طور گسترده پخش شده و به جمع‌آوری
اطلاعات از محیط می‌پردازند. لزوماً مکان قرار گرفتن گره‌های حسگری، از قبل‌تعیین‌شده
و مشخص نیست. چنین خصوصیتی این امکان را فراهم می‌آورد که بتوانیم آنها را در
مکان‌های خطرناک و یا غیرقابل دسترس رها کنیم.
از طرف دیگر این بدان
معنی است که پروتکل‌ها و الگوریتم‌های شبکه‌های حسگری باید دارای توانایی‌های خودساماندهی
باشند. دیگر خصوصیت‌های منحصر به فرد شبکه‌های حسگری، توانایی همکاری و هماهنگی
بین گره‌های حسگری است. هر گره حسگر روی برد خود دارای یک پردازشگر است و به جای
فرستادن تمامی اطلاعات خام به مرکز یا به گره‌ای که مسئول پردازش و نتیجه‌گیری
اطلاعات است، ابتدا خود یک سری پردازش‌های اولیه و ساده را روی اطلاعاتی که به دست
آورده است، انجام می‌دهد و سپس داده‌های نیمه پردازش شده را ارسال میکند.
با اینکه هر حسگر به
تنهایی توانایی ناچیزی دارد، ترکیب صدها حسگر کوچک امکانات
جدیدی را عرضه میکند. در واقع قدرت شبکه‌های بی‌سیم حسگر در توانایی به‌کارگیری
تعداد زیادی گره کوچک است که خود قادرند سرهم و سازماندهی شوند و در موارد
متعددی چون مسیریابی همزمان، نظارت بر شرایط محیطی، نظارت بر سلامت ساختارها یا
تجهیزات یک سیستم به کار گرفته شوند.
گستره کاربری شبکه‌های
بی‌سیم حسگر بسیار وسیع بوده و از کاربردهای کشاورزی، پزشکی و صنعتی تا کاربردهای نظامی
را شامل می‌شود. به عنوان مثال یکی از متداول‌ترین کاربردهای این تکنولوژی، نظارت
بر یک محیط دور از دسترس است. مثلاً نشتی یک کارخانه شیمیایی در محیط وسیع
کارخانه میتواند توسط صدها حسگر که به طور خودکار یک شبکه بی‌سیم را تشکیل می‌دهند،
نظارت شده و در هنگام بروز نشت شیمیایی به سرعت به مرکز اطلاع داده شود.
در این سیستمها بر
خلاف سیستم‌های سیمی قدیمی، از یک سو هزینه‌های پیکربندی و آرایش
شبکه کاسته می‌شود از سوی دیگر به جای نصب هزاران متر سیم فقط باید دستگاه‌های
کوچکی را که تقریباً به اندازه یک سکه هستند، را در نقاط مورد نظر قرار داد. شبکه
به سادگی با اضافه کردن چند گره گسترش می‌یابد و نیازی به طراحی پیکربندی پیچیده
نیست.
ویژگی‌های عمومی یک شبکه حسگر
علاوه بر نکاتی که
تاکنون درباره شبکه‌های حسگر به عنوان مقدمه آشنایی با این فناوری بیان کردیم، این
شبکه‌ها دارای یک سری ویژگی‌های عمومی نیز هستند. مهمترین این ویژگی‌ها عبارت است
از:
1.
بر خلاف
شبکه‌های بی‌سیم سنتی، همه گره‌ها در شبکه‌های بی‌سیم حسگر
نیازی به برقراری ارتباط مستقیم با نزدیک‌ترین برج کنترل قدرت یا ایستگاه پایه
ندارند، بلکه حسگرها به خوشه‌هایی (سلول‌هایی) تقسیم می‌شوند که هر خوشه (سلول)
یک سرگروه خوشه موسوم به Parent انتخاب میکند.
این سرگروه‌ها وظیفه
جمع‌آوری اطلاعات را بر عهده دارند. جمع‌آوری اطلاعات به منظور کاهش اطلاعات
ارسالی از گره‌ها به ایستگاه پایه و در نتیجه بهبود بازده انرژی شبکه انجام می‌شود.
البته چگونگی انتخاب سرگروه خود بحثی تخصصی است که در تئوری شبکه‌های بی‌سیم حسگر
مفصلاً مورد بحث قرار می‌گیرد.
2.
پروتکل‌های
شبکه‌ای نظیر به نظیر یک‌سری ارتباطات مش مانند را جهت انتقال اطلاعات بین هزاران دستگاه کوچک
با استفاده از روش چندجهشی ایجاد می‌کنند. معماری انطباق‌پذیر مش، قابلیت
تطبیق با گره‌های جدید جهت پوشش دادن یک ناحیه جغرافیایی بزرگ‌تر را دارا است. علاوه
بر این، سیستم میتواند به طور خودکار از دست دادن یک گره یا حتی چند گره را جبران
کند.
3.
هر حسگر
موجود در شبکه دارای یک رنج حسگری است که به نقاط موجود در
آن رنج احاطه کامل دارد. یکی از اهداف شبکه‌های حسگری این است که هر محل در فضای
مورد نظر بایستی حداقل در رنج حسگری یک گره قرار گیرد تا شبکه قابلیت پوشش همه
منطقه موردنظر را داشته باشد.
یک حسگر با شعاع حسگری r را میتوان با یک دیسک با شعاع r مدل کرد. این دیسک نقاطی را که درون این شعاع قرار می‌گیرند، تحت پوشش قرار می‌دهد.
بدیهی است که برای تحت پوشش قرار دادن کل منطقه این دیسک‌ها باید کل نقاط
منطقه را بپوشانند.
با این که توجه زیادی به پوشش کامل منطقه توسط حسگرها می‌شود، احتمال دارد نقاطی تحت پوشش
هیچ حسگری قرار نگیرد. این نقاط تحت عنوان حفره‌های پوششی نامیده می‌شوند. اگر
تعدادی حسگر به علاوه یک منطقه هدف داشته باشیم، هر نقطه در منطقه باید طوری توسط
حداقل n حسگر پوشش داده شود که هیچ حفره پوششی ایجاد نشود. این موضوع لازم به ذکر
است که مسأله حفره پوششی بسته به نوع کاربرد مطرح می‌گردد. در برخی کاربردها
احتیاج است که درجه بالایی از پوشش جهت داشتن دقت بیشتر
داشته باشیم.
ساختار ارتباطی شبکه‌های حسگر
گره‌های حسگری در یک
منطقه پراکنده می‌شوند. همان‌طور که قبلاً هم اشاره کردیم گره‌های حسگری
دارای توانایی خودساماندهی هستند. هر کدام از این گره‌های پخش‌شده دارای توانایی جمع‌کردن
اطلاعات و ارسال آنها به پایانه‌ای موسوم به sink است. این اطلاعات از
یک مسیر چند مرحله‌ای که زیرساخت مشخصی ندارد به سینک فرستاده می‌شوند و سینک میتواند توسط
لینک ماهواره یا اینترنت با گره task manager ارتباط برقرار کند.
طراحی یک شبکه تحت تأثیر فاکتورهای متعددی است. این فاکتورها عبارتند از: تحمل خرابی،
قابلیت گسترش، هزینه تولید، محیط کار، توپولوژی شبکه حسگری، محدودیت‌های سخت‌افزاری،
محیط انتقال و مصرف توان که در زیر به شرح آنها می‌پردازیم.
فاکتورهای طراحی
فاکتورهای بیان‌شده
در بالا از اهمیت فراوانی در طراحی پروتکل‌های شبکه‌های حسگر برخوردار هستند؛ در ادامه
درباره هر یک از آنها توضیحات مختصری ارائه می‌کنیم.
تحمل خرابی:
برخی از گره‌های حسگری ممکن است از کار بیفتند یا به دلیل پایان توانشان، عمر آنها
تمام شود، یا آسیب فیزیکی ببینند و از محیط تأثیر بگیرند. از کار افتادن گره‌های
حسگری نباید تأثیری روی کارکرد عمومی شبکه داشته باشد. بنابراین تحمل خرابی را
"توانایی برقرار نگه داشتن عملیات شبکه حسگر علی‌رغم
از کار افتادن برخی از گره‌ها" تعریف می‌کنیم. در واقع یک شبکه حسگر خوب با از
کار افتادن تعدادی از گره‌های حسگری، به سرعت خود را با شرایط جدید (تعداد حسگرهای
کمتر) وفق داده و کار خود را انجام می‌دهد.
قابلیت گسترش:
تعداد
گره‌های حسگری که برای مطالعه یک پدیده مورد استفاده قرار می‌گیرند، ممکن است در
حدود صدها و یا هزاران گره باشد. مسلماً تعداد گره‌ها به
کاربرد و دقت موردنظر بستگی دارد؛ به طوری که در بعضی موارد این تعداد ممکن است
به میلیون‌ها عدد نیز برسد. یک شبکه باید طوری طراحی شود که بتواند چگالی بالای
گره‌های حسگری را نیز تحقق بخشد. این چگالی میتواند از چند گره تا چند صد گره در
یک منطقه که ممکن است کمتر از 10 متر قطر داشته باشد، تغییر کند.
هزینه تولید:
از آنجایی که شبکه‌های حسگری از تعداد زیادی گره‌های حسگری تشکیل شده‌اند،
هزینه یک گره در برآورد کردن هزینه کل شبکه بسیار مهم است.
اگر هزینه یک شبکه حسگری گران‌تر از هزینه استفاده از شبکه‌های مشابه قدیمی
باشد، در بسیاری موارد استفاده از آن مقرون به صرفه نیست. در نتیجه قیمت هر گره
حسگری تا حد ممکن باید پایین نگه داشته شود.
ویژگی‌های سخت‌افزاری:
یک گره حسگری از 4 بخش عمده تشکیل شده است: 1- واحد حسگر ، 2- واحد پردازش، 3- واحد دریافت و
ارسال و 4- واحد توان.
البته بسته به
کاربرد، شبکه‌های حسگر میتوانند شامل اجزای دیگری چون: سیستم پیداکردن مکان جغرافیایی،
مولد توان و بخش مربوط به حرکت در گره‌های متحرک نیز باشند. در زیر اندکی
درباره بخش‌های اصلی هر حسگر توضیح می‌دهیم.
1.
واحدهای
حسگری معمولاً از دو بخش حسگرها و مبدل‌های آنالوگ به دیجیتال تشکیل می‌شوند. حسگرها بر اساس
دریافت‌هایشان از پدیده مورد مطالعه، سیگنال‌های آنالوگ را تولید می‌کنند. سپس
این سیگنال‌ها توسط مبدل آنالوگ به دیجیتال به سیگنال دیجیتال تبدیل شده و به
بخش پردازش سپرده می‌شوند.
2.
بخش پردازش که معمولاً با یک حافظه کوچک همراه است، همکاری گره با گره‌های
دیگر را در جهت انجام وظایف محول شده به هر حسگر مدیریت میکند.
3.
بخش
فرستنده و گیرنده، گره را به شبکه متصل میکند. بخش توان نیز
یکی از مهمترین بخش‌های یک گره حسگری است. توان موردنیاز ممکن است با بخش‌های
جمع‌آوری توان، مانند سلول‌های خورشیدی تأمین شود. به موازات تولید توان،
تلاش برای کاهش مصرف توان در شبکه بسیار مهم است. صرفه جویی در مصرف توان در حالت
کلی از دو طریق ممکن است. یک راه ساخت حسگرهایی با مصرف انرژی کمتر و راه دیگر به
کاربردن روشهای مدیریت توان در طراحی نرم‌افزاری شبکه است. مثلاً ارسال TDMA از نظر مصرف توان مناسب است؛ زیرا در فاصله هر شیار زمانی که اطلاعات هر حسگر ارسال نمی‌شود،
حسگر در حالت انتظار که مصرف انرژی بسیار کمی دارد، قرار می‌گیرد.
روشهای مناسب
پیکربندی هندسی شبکه و یا انتخاب Parent میتواند مصرف انرژی
را کاهش دهد. برای مطالعه جزئیات بیشتر در این باره مراجع [4] و [3] مناسب‌اند. همان‌طور
که گفتیم هر حسگر ممکن است بخش‌های دیگری را نیز که به کاربرد خاص شبکه مربوط
است دارا باشد. به عنوان نمونه، اکثر تکنیک‌های مسیریابی و وظایف حسگری نیازمند
دانش دقیقی از مکان‌یابی جغرافیایی است. در نتیجه متداول است که گره‌های حسگری دارای
سیستم موقعیت‌یابی نیز باشند. علاوه بر این در برخی موارد گره حسگری لازم است که
متحرک باشد، لذا در مواقع لزوم بخشی نیز برای حرکت در نظر گرفته می‌شود.
تمام این زیر‌‌بخش‌ها
باید در یک قالب کوچک قرار بگیرند. اندازه مورد نیاز ممکن است حتی
کوچک‌تر از یک سانتی‌متر مکعب باشد. علاوه بر اندازه، محدودیت‌های فراوان دیگری
نیز برای گره‌های حسگری وجود دارد؛ این گره‌ها باید توان بسیار کمی مصرف کنند، در
یک محیط با چگالی بالا (از نظر تعداد گره‌ها) کار کنند، قیمت تمام شده آنها ارزان
باشد، قابل رها کردن در محیط و همچنین خودکار باشند، بدون وقفه کار کنند و قابلیت
سازگاری با محیط داشته باشند.
سخن پایانی
به نظر می‌رسد که
شبکه‌های WSN کلاس جدیدی از شبکه‌های مخابراتی را به ما معرفی کرده‌اند. این شبکه‌ها به ما
این قدرت را می‌دهند که بفهمیم در یک محیط فیزیکی که حتی حضور انسانی ممکن نیست؛ چه می‌گذرد.
این توانمندی مهم و منحصر به فرد با ترکیب قابلیتهای حسگرهای الکترونیکی و
فناوری‌های پیشرفته شبکه‌های مخابراتی حاصل شده است. البته پیشرفت‌های بیشتر در
این حوزه منوط به انجام تحقیقات بیشتر مخصوصاً در حوزه استانداردسازی و مباحث
اقتصادی است. هرچند امروزه تولید انبوه و ارزان‌قیمت تراشه‌های الکترونیکی ممکن شده
است؛ اما در حال حاضر برای تولید و ایجاد شبکه‌ای کم هزینه برای کاربردهای صنعتی و
کشاورزی و نیز توسعه بازار تجاری آن به تلاش‌های بیشتری نیاز است.
مراجع:
[1] Ian F. Akyildiz, Weilian Su, Yogesh Sankarasubramaniam, and Erdal Cayirci
“A Survey on Sensor Networks” . IEEE Communications Magazine , August 2002
[2] David Culler, Deborah Estrin, Mani Srivastava, “ Overview of Sensor
Networks” .
IEEE Computer Society, August 2004
[3] F.L.Lewis, “Wireless Sensor Networks”, John Wiley, New York, 2004.
[4] Nadieh Mohamadi Moghadam,” Different architecture in wireless sensor
networks” Master of Science Seminar at Iran university of science and
technology, Fall 2005 (in Persian)